درست در میانه برگزاری دور چهارم مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در عمان، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، با اعلام تحریم‌های جدید علیه اشخاص و شرکت‌های ایرانی، بار دیگر تهران را به پیشبرد برنامه هسته‌ای و انجام تحقیقات با کاربردهای دوگانه متهم کرد.
به گزارش خبرنگار بین الملل ایونا به نقل از همشهری آنلاین ,«مارکو روبیو» وزیر امور خارجه آمریکا با اشاره به تحریم‌های امروز وزارت خزانه داری این کشور گفت که ایران به طور چشمگیری در حال پیشبرد برنامه هسته‌ای خود بوده و تحقیقات با کاربردهای دوگانه را به پیش می‌برد.
وزارت خزانه‌داری آمریکا روز یکشنبه از گسترده شدن لیست تحریم‌های ایران خبر داد.بر اساس تحریم‌های جدید وزارت خزانه‌داری آمریکا، «سید محمدرضا صدیقی» و «احمد حقیقت طلب» به لیست تحریم‌ها افزوده شده‌اند.
همچنین شرکت «پویا پارس فناوران آینده نگار» به لیست تحریم‌های جدید آمریکا افزوده شده است.
این تحریم‌ها در حالی اعمال می‌شود که روز گذشته، دور چهارم مذاکرات میان ایران و آمریکا در مسقط پایتخت عمان برگزار شد و قرار است که این مذاکرات در آینده نزدیک ادامه یابد.
به گزارش ایونا نیوز از همشهری آنلاین، در اقدامی که تنش‌ها و پیچیدگی‌های موجود در روابط میان ایران و ایالات متحده را بیش از پیش نمایان می‌سازد، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، همزمان با برگزاری دور جدید مذاکرات هسته‌ای در کشور عمان، از اعمال تحریم‌های تازه علیه افراد و یک شرکت ایرانی خبر داد.1 وی با لحنی هشدارآمیز، ایران را به پیشبرد برنامه هسته‌ای و انجام تحقیقات با کاربردهای دوگانه متهم کرد.2 این تحولات، در حالی که دیپلمات‌ها در مسقط برای یافتن راه‌حلی جهت کاهش تنش‌ها تلاش می‌کنند، سوالات جدی‌تری را در مورد آینده این گفتگوها و اراده طرفین برای رسیدن به یک توافق مطرح می‌سازد.
مارکو روبیو، که به عنوان وزیر امور خارجه آمریکا در این مقطع حساس ایفای نقش می‌کند، با اشاره مستقیم به تحریم‌هایی که روز یکشنبه از سوی وزارت خزانه‌داری این کشور وضع شد، نگرانی عمیق واشنگتن را نسبت به فعالیت‌های هسته‌ای ایران ابراز داشت.3 او مدعی شد که "ایران به طور چشمگیری در حال پیشبرد برنامه هسته‌ای خود بوده و تحقیقات با کاربردهای دوگانه را به پیش می‌برد."4 اتهام "تحقیقات با کاربردهای دوگانه" (dual-use research) یکی از مواردی است که کشورهای غربی، به ویژه آمریکا، به طور مکرر در مورد برنامه‌های هسته‌ای و موشکی ایران مطرح می‌کنند.5 منظور از این اصطلاح، پژوهش‌ها و فناوری‌هایی است که علاوه بر کاربردهای صلح‌آمیز و غیرنظامی، قابلیت استفاده در مقاصد نظامی را نیز دارا هستند. اینگونه اتهامات معمولاً با هدف افزایش فشار بین‌المللی بر ایران و توجیه اقدامات محدودکننده مانند تحریم‌ها صورت می‌گیرد.
وزارت خزانه‌داری آمریکا نیز روز یکشنبه، همزمان با این اظهارات، فهرست تحریم‌های خود علیه ایران را گسترش داد. بر اساس این تصمیم جدید، دو شهروند ایرانی با نام‌های "سید محمدرضا صدیقی" و "احمد حقیقت طلب" به لیست سیاه تحریم‌ها افزوده شده‌اند. علاوه بر این اشخاص حقیقی، شرکت "پویا پارس فناوران آینده نگار" نیز هدف این دور از تحریم‌ها قرار گرفته است. اگرچه جزئیات دقیقی در مورد حوزه فعالیت این شرکت و دلایل مشخص تحریم آن در گزارش اولیه ذکر نشده، اما معمولاً شرکت‌هایی که در زمینه فناوری‌های پیشرفته، صنایع دفاعی، یا بخش انرژی فعالیت دارند، بیشتر در معرض چنین تحریم‌هایی قرار می‌گیرند. این اقدام نشان‌دهنده تداوم سیاست فشار حداکثری است که حتی در بحبوحه تلاش‌های دیپلماتیک نیز متوقف نشده است.
نکته قابل تامل آن است که اعمال این تحریم‌ها و اظهارات هشدارآمیز وزیر امور خارجه آمریکا دقیقاً همزمان با برگزاری دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم میان نمایندگان ایران و آمریکا در مسقط، پایتخت عمان، صورت گرفته است.6 این مذاکرات که با هدف بررسی راه‌های احیای نوعی از تفاهم و کاهش تنش‌ها برگزار می‌شود، قرار است در آینده نزدیک نیز ادامه یابد. این همزمانی، سوالات جدی را در مورد اهداف و استراتژی واقعی ایالات متحده در قبال ایران ایجاد می‌کند.
برخی تحلیلگران معتقدند که این رویکرد "چماق و هویج" – یعنی اعمال فشار همزمان با پیشنهاد مذاکره – یک تاکتیک کلاسیک از سوی واشنگتن برای کسب امتیازات بیشتر در میز مذاکره است. از این دیدگاه، آمریکا با افزایش فشارها و برجسته کردن تهدیدات، سعی دارد ایران را وادار به پذیرش شرایطی کند که در حالت عادی ممکن است مورد قبول تهران نباشد. هدف از این کار، تضعیف موضع مذاکراتی ایران و ایجاد یک فضای روانی است که در آن، ایران احساس کند زمان به نفعش نیست و باید هرچه سریعتر به یک توافق، حتی با دادن امتیازات قابل توجه، دست یابد.
از سوی دیگر، این اقدامات می‌تواند نشانه‌ای از وجود اختلاف نظر در درون هیئت حاکمه آمریکا در مورد چگونگی تعامل با ایران باشد. ممکن است بخشی از دستگاه سیاسی و امنیتی آمریکا همچنان به اثربخشی فشار حداکثری و تغییر رفتار ایران از طریق تحریم اعتقاد داشته باشند، در حالی که بخش دیگری، ضرورت یافتن یک راه‌حل دیپلماتیک را برای جلوگیری از تشدید بحران و بروز درگیری‌های احتمالی درک کرده باشند. این دوگانگی در سیاست‌ها و اظهارات، می‌تواند نتیجه تلاش برای ایجاد تعادل میان این دو دیدگاه متفاوت باشد.
جمهوری اسلامی ایران همواره اعلام کرده است که مذاکره زیر سایه تهدید و فشار را نخواهد پذیرفت. انتظار می‌رود که این تحریم‌های جدید و اتهامات مطرح شده از سوی مارکو روبیو با واکنش تند مقامات ایرانی مواجه شود. ایران احتمالاً این اقدامات را نقض حسن نیت و تلاشی برای به شکست کشاندن مذاکرات یا حداقل، سخت‌تر کردن شرایط برای دستیابی به توافق تفسیر خواهد کرد.
خواسته‌های اصلی ایران در این مذاکرات، همانطور که پیشتر نیز بارها اعلام شده، شامل رفع کامل و موثر تمامی تحریم‌ها، ارائه تضمین‌های معتبر مبنی بر عدم تکرار خروج یکجانبه آمریکا از هرگونه توافق احتمالی در آینده، و به رسمیت شناختن حق ایران برای بهره‌مندی از برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای مطابق با معاهدات بین‌المللی است. اتهاماتی نظیر "پیشبرد چشمگیر برنامه هسته‌ای" و "تحقیقات با کاربردهای دوگانه" از سوی ایران به عنوان بهانه‌جویی و تلاش برای مشروعیت‌زدایی از فعالیت‌های قانونی این کشور تلقی می‌شود.
با این وجود، به نظر نمی‌رسد که ایران به سادگی میز مذاکره را ترک کند، به خصوص که این گفتگوها در شرایط کنونی از اهمیت بالایی برای مدیریت تنش‌ها برخوردار است. اما بدون شک، این اقدامات اخیر از سوی آمریکا، فضای بی‌اعتمادی موجود را عمیق‌تر کرده و کار را برای دیپلمات‌های هر دو طرف، و همچنین میانجی‌گرانی مانند عمان، دشوارتر خواهد ساخت. موفقیت مذاکرات در چنین فضایی نیازمند اراده سیاسی قوی از هر دو سو، انعطاف‌پذیری، و آمادگی برای اتخاذ تصمیمات سخت است.
موضوع "تحقیقات با کاربردهای دوگانه" یکی از پیچیده‌ترین جنبه‌های نظارت بر برنامه‌های هسته‌ای و سایر فناوری‌های حساس است. بسیاری از مواد، تجهیزات و دانش فنی که در صنایع صلح‌آمیز مانند تولید انرژی، پزشکی، کشاورزی و تحقیقات علمی کاربرد دارند، می‌توانند به طور بالقوه در توسعه تسلیحات نیز مورد استفاده قرار گیرند. این ماهیت دوگانه، کار بازرسان بین‌المللی و نهادهای نظارتی را برای تشخیص دقیق اهداف یک برنامه بسیار دشوار می‌کند.
ایران همواره بر صلح‌آمیز بودن تمامی فعالیت‌های هسته‌ای خود تاکید کرده و عضویت خود در معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را گواهی بر این مدعا دانسته است. با این حال، کشورهای غربی با استناد به برخی فعالیت‌های گذشته و عدم شفافیت کامل در برخی موارد، نسبت به ابعاد احتمالی نظامی برنامه ایران ابراز نگرانی کرده‌اند. برای رفع این نگرانی‌ها، ایران در چارچوب توافقات گذشته مانند برجام، سطوح بالایی از نظارت و راستی‌آزمایی را پذیرفته بود. هرگونه توافق جدید نیز بدون شک مستلزم سازوکارهای شفافیت‌زا و نظارتی خواهد بود که بتواند به طرفین اطمینان لازم را بدهد.
اتهامات جدید مارکو روبیو در این زمینه، می‌تواند نشانه‌ای از تلاش آمریکا برای گنجاندن محدودیت‌های بیشتر بر فعالیت‌های تحقیق و توسعه ایران در هرگونه توافق احتمالی آینده باشد، موضوعی که احتمالاً با مقاومت جدی از سوی تهران روبرو خواهد شد.
در مجموع، اعلام تحریم‌های جدید و اتهامات وزیر امور خارجه آمریکا علیه ایران در بحبوحه مذاکرات عمان، نشان‌دهنده پیچیدگی و شکنندگی فرآیند دیپلماتیک جاری است. این اقدامات می‌تواند تلاش‌ها برای اعتمادسازی را تضعیف کرده و مواضع طرفین را سخت‌تر نماید. با این حال، ادامه مذاکرات در آینده نزدیک، کورسوی امیدی را برای یافتن راه‌حلی مسالمت‌آمیز باقی می‌گذارد. موفقیت این مسیر پر سنگلاخ، نیازمند چیزی فراتر از بازی‌های تاکتیکی و فشارهای مقطعی است؛ نیازمند یک تغییر رویکرد استراتژیک و پذیرش این واقعیت است که امنیت و ثبات پایدار در منطقه، تنها از طریق گفتگو، احترام متقابل، و یافتن راه‌حل‌هایی که منافع مشروع همه طرف‌ها را در نظر بگیرد، حاصل خواهد شد. جهان همچنان با دقت این تحولات را دنبال می‌کند، چرا که نتیجه آن نه تنها بر روابط ایران و آمریکا، بلکه بر صلح و امنیت کل منطقه خاورمیانه و فراتر از آن تأثیرگذار خواهد بود.
نظر شما
آخرین اخبار
اخبار پر بازدید
