به گزارش خبرنگار علمی ایونا به نقل از ایسنا؛ دانشمندان با بهره‌گیری از یک ترکیب طبیعی مشتق شده از «قارچ هیمالیا» که قرن‌ها در طب سنتی چینی مورد استفاده قرار می‌گرفته، موفق به تولید یک داروی شیمی‌درمانی نوین با اثرات ضد سرطانی بسیار قوی شده‌اند.
افزایش ۴۰ برابری قدرت ضد سرطانی با تغییر شیمیایی ترکیب قارچ
به گزارش نیو اطلس، این دستاورد مهم با اعمال تغییرات شیمیایی هدفمند بر روی این ترکیب طبیعی به منظور بهبود نفوذ آن به درون سلول‌های سرطانی حاصل شده است. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که این تغییرات، قدرت ضد سرطانی دارو را تا ۴۰ برابر افزایش داده است.
تاریخچه تحقیق و همکاری دانشگاه آکسفورد و شرکت نوکانا
اولین گزارش از این مطالعه در اوایل سال ۲۰۲۱ منتشر شد و اخیراً با اطلاعات جدید به‌روزرسانی شده است. تحقیقات اولیه در سال ۲۰۲۱ توسط دانشمندان دانشگاه آکسفورد با همکاری شرکت دارویی نوکانا (Nucana) بر روی ترکیبی به نام کوردی‌سپین (Cordycepin) آغاز شد. کوردی‌سپین، یک آنالوگ نوکلئوزیدی طبیعی است که سابقه صدها ساله در درمان بیماری‌های التهابی و سرطان دارد، اما کارایی آن در مقابله با تومورها به دلیل موانع بیولوژیکی متعدد به شدت محدود بوده است.
موانع اثربخشی کوردی‌سپین در درمان سرطان
محدودیت اصلی اثربخشی کوردی‌سپین، تجزیه سریع آن توسط آنزیم ADA در جریان خون پس از ورود به بدن است. علاوه بر این، برای ورود به سلول‌های سرطانی، کوردی‌سپین نیازمند انتقال توسط یک ناقل نوکلئوزیدی است و سپس باید به متابولیت ضد سرطانی فعال خود، 3’-dATP، تبدیل شود. این فرآیند پیچیده منجر به ورود مقادیر بسیار اندکی از کوردی‌سپین به تومور سرطانی می‌شود.
فناوری پروتاید نوکانا برای عبور از موانع دارورسانی
شرکت نوکانا با هدف بهره‌گیری از پتانسیل ضد سرطانی کوردی‌سپین و بهبود توانایی آن در عبور از این موانع قابل توجه، از فناوری اختصاصی خود به نام پروتاید (ProTide) استفاده کرده است. این فناوری به طور خاص برای رفع محدودیت‌های آنالوگ‌های نوکلئوزیدی طراحی شده است.
سازوکار فناوری پروتاید در افزایش اثربخشی دارو
فناوری پروتاید با اتصال گروه‌های شیمیایی کوچک به ترکیب اصلی دارو عمل می‌کند. این اتصال باعث می‌شود دارو در برابر تجزیه در جریان خون مقاوم‌تر شده و همچنین قادر به ورود مستقیم به سلول‌های سرطانی بدون نیاز به ناقل‌های نوکلئوزیدی شود. در نتیجه، سطوح بسیار بالاتری از متابولیت‌های ضد سرطان در داخل سلول‌های تومور تولید و فعال می‌شوند.
معرفی داروی جدید NUC-7738 و نتایج آزمایشگاهی و بالینی
شکل تقویت شده کوردی‌سپین با استفاده از فناوری پروتاید، NUC-7738 نام گرفته است. این داروی شیمی‌درمانی جدید ابتدا در مطالعات آزمایشگاهی مورد ارزیابی قرار گرفت و توانست بر مکانیسم‌های مقاومتی که اثربخشی کوردی‌سپین طبیعی را محدود می‌کرد، غلبه کند. نمونه‌های تومور به دست آمده از آزمایش‌های بالینی فاز اول نیز برای بررسی اثربخشی NUC-7738 در انسان مورد استفاده قرار گرفتند و نتایج آزمایش‌های جدید، یافته‌های قبلی را تأیید می‌کنند.
افزایش ۴۰ برابری قدرت ضد سرطانی NUC-7738 در مقایسه با کوردی‌سپین
هنگامی که این پژوهش در سال ۲۰۲۱ در مجله تحقیقات سرطان بالینی منتشر شد، نویسندگان به این نتیجه رسیدند که NUC-7738 تقریباً ۴۰ برابر قوی‌تر از کوردی‌سپین طبیعی است و در عین حال عوارض جانبی محدودی نشان می‌دهد.
نتایج امیدوارکننده فاز ۲ کارآزمایی بالینی NUC-7738
کارآزمایی فاز ۱ این دارو با موفقیت به فاز ۲ ارتقا یافته است که شامل تعداد محدودی از بیماران مبتلا به تومورهای جامد پیشرفته است که به سایر گزینه‌های درمانی پاسخ نداده بودند. در این بخش از مطالعه، NUC-7738 با یک مهارکننده ایست بازرسی به نام پمبرولیزوماب (pembrolizumab) ترکیب شد. شرکت نوکانا اطلاعات نهایی این بخش از مطالعه را در کنگره ESMO در بارسلون در سال گذشته ارائه کرد.
کنترل بیماری در ۷۵ درصد بیماران مقاوم به درمان
گروه بیماران مورد مطالعه شامل ۱۲ بیمار در بازه سنی ۴۲ تا ۷۴ سال بود که همگی حداقل دو دوره درمان با مهارکننده PD-1 را دریافت کرده بودند. شرکت نوکانا گزارش داد که این ترکیب دارویی جدید توانسته است بیماری را در ۹ نفر از این بیماران (۷۵ درصد) تحت کنترل درآورد و در یک بیمار، کاهش ۵۵ درصدی در حجم تومور مشاهده شد. همچنین، ۷ نفر از ۱۲ بیمار، افزایش زمان بقای بیش از پنج ماه را تجربه کردند که در این جمعیت بیمار، یک نتیجه بسیار غیرمعمول محسوب می‌شود. این شرکت همچنین "نمایه ایمنی مطلوب" را برای این گروه از بیماران گزارش کرد.
ابراز اطمینان بنیان‌گذار نوکانا از اثربخشی NUC-7738
هیو گریفیث (Hugh Griffith)، بنیان‌گذار نوکانا، اظهار داشت: "داده‌های این مطالعه به ما اطمینان می‌دهد که اثراتی که مشاهده می‌کنیم، نتیجه مستقیم NUC-7738 است که تومورهای قبلاً مقاوم را به چالش مجدد با مهارکننده‌های PD-1 حساس می‌کند." وی همچنین از ارائه درخواست ثبت اختراع برای ترکیب NUC-7738 در سپتامبر سال گذشته خبر داد.
برنامه‌های آتی برای آزمایش‌های فاز ۲ گسترده و مذاکره با FDA
شرکت نوکانا به تازگی اعلام کرده است که آزمایش‌های فاز ۲ با گروه بزرگتری از بیماران در سال ۲۰۲۵ آغاز خواهد شد و مذاکرات با سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) برای بحث در مورد نقشه راه تصویب و انجام این آزمایش‌ها در حال انجام است.
