بررسی اثرات افزایش قیمت کارخانه بر بازار خودرو

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایونا به نقل از خبرآنلاین؛ دو خودروساز اصلی کشور، ایران خودرو و سایپا، بالاخره موفق شدند به طور میانگین ۳۰ درصد قیمت محصولات خود را افزایش دهند. این افزایش قیمت پس از ۱۸ ماه از آخرین مجوز افزایش قیمت‌ها در فروردین ۱۴۰۲ صورت گرفته است.

دولت به دلیل تحمیل قیمت‌گذاری دستوری، قیمت خودرو را برای مدت طولانی ثابت نگه داشته بود، در حالی که هزینه‌های خودروسازان و قیمت خودرو در بازار با توجه به تورم افزایش یافته و فاصله قیمتی زیادی میان قیمت کارخانه و بازار ایجاد شده بود. خودروسازان پیش‌تر در نامه‌ای به معاون اول دولت اعلام کرده بودند که برای برابری قیمت فروش خودرو با هزینه‌های تولید، نیاز به افزایش ۸۰ درصدی قیمت دارند.

اما سازمان حمایت از مصرف‌کننده تنها با افزایش ۳۰ درصدی موافقت کرد، در حالی که بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، تورم بخش تولید وسایل نقلیه در سال ۱۴۰۲ به ۴۲ درصد رسیده بود. خودروسازان تأکید کردند که هزینه تولید محصولات آن‌ها با قیمت‌های دستوری سازگاری نداشته و نیاز است که قیمت‌ها متناسب با هزینه‌های تولید تعدیل شود. عواملی مانند رشد تورم، نرخ ارز و افزایش قیمت نهاده‌های تولید در این افزایش هزینه‌ها مؤثر بوده‌اند.

افزایش قیمت خودرو، گام مثبت یا چالش؟

مجوز افزایش قیمت خودرو را می‌توان اقدامی مثبت از سوی دولت دانست که در راستای حذف رانت و دلالی در بازار خودرو و انتقال سود به تولیدکننده به جای دلالان صورت گرفته است. این اقدام با شعارهای دولت سیزدهم مبنی بر حذف رانت همخوانی دارد.

این افزایش قیمت علاوه بر حذف رانت، می‌تواند از جهات مختلفی برای خودروسازان و مردم مفید باشد. اول اینکه کاهش فاصله قیمت خودرو بین کارخانه و بازار، دلالانی که از این اختلاف قیمت سود می‌برند را از بازار حذف کرده و یا سودشان را به حداقل می‌رساند و عمده سود به خودروسازان می‌رسد. دوم اینکه با افزایش قیمت کارخانه خودرو، زیان انباشته خودروسازان کاهش یافته و انگیزه آن‌ها برای تولید بیشتر افزایش می‌یابد که این امر می‌تواند به افزایش حجم تولید خودرو در کشور منجر شود. همچنین، با افزایش تولید داخلی، واردات خودرو نیز سرعت بیشتری خواهد گرفت که احتمالاً انگیزه رقابت و افزایش کیفیت را برای خودروسازان داخلی ایجاد می‌کند.

بنابراین، با توجه به اینکه قیمت بازار خودرو تحت تأثیر سه عامل تورم، میزان عرضه خودروی داخلی و میزان واردات خودروی خارجی قرار دارد، افزایش قیمت کارخانه خودرو تأثیر چندانی بر قیمت بازار این محصول نخواهد داشت.

تاثیر افزایش قیمت خودرو بر بازار سهام و واردات

با اعلام افزایش قیمت خودرو، سهام خودروسازان با استقبال سهامداران مواجه شده و در روز سه‌شنبه بدون محدودیت نوسان بازگشایی شد. انتظار می‌رود که خودروسازان در آینده دارایی‌های خود را تجدید ارزیابی کنند که این امر می‌تواند به بهبود صورت‌های مالی و کاهش زیان انباشته آن‌ها کمک کند.

پس از تأیید افزایش قیمت خودروهای داخلی، کمیسیون تلفیق بودجه مجلس تعرفه واردات خودرو را به ۶۰ درصد کاهش داد. این اقدام ممکن است تا حدی واکنش منفی افکار عمومی نسبت به افزایش قیمت خودرو را کاهش دهد. امید است که تیم اقتصادی دولت با همکاری نزدیک، شرایطی را فراهم کند تا محصولات خودروسازان در بورس کالا عرضه شوند. این امر می‌تواند دلالان را از معاملات خارج کرده و مشتریان واقعی را به میدان بیاورد. همچنین، در بورس کالا خبری از قیمت‌گذاری دستوری نخواهد بود.

یکی از مشکلات اساسی اقتصاد ایران، قیمت‌گذاری دستوری است که آسیب‌های جدی به صنعت و اقتصاد کشور وارد کرده است. اگرچه افزایش قیمت خودرو می‌تواند وضعیت خودروسازان را بهبود بخشد و رانت را کاهش دهد، اما با توجه به اینکه هنوز قیمت‌ها به صورت دستوری تعیین می‌شوند، انتظار می‌رود که با عرضه خودرو در بورس کالا، قیمت‌گذاری دستوری برای همیشه از دستور کار سیاست‌گذاران اقتصادی حذف شود. «آزادسازی واردات خودرو» و «تعیین قیمت خودرو بر اساس عرضه و تقاضا» از جمله سیاست‌هایی هستند که دولت می‌تواند با اجرای آن‌ها به وضعیت آشفته بازار خودرو پایان دهد.

خبرنگار : ف.عونی