خبر فوری: راز سلامت کودکان در خاک و میکروب پنهان است!

کودکی که با خاک آشنا می‌شود، مقاوم‌تر است!

به گزارش خبرنگار سلامت ایونا به نقل از تی آر تی، در دنیای مدرن، بهداشت بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کرده است. اما این نگرانی‌ها ممکن است حق کودکان برای لمس طبیعت، آشنایی با خاک و میکروب‌ها را از آن‌ها سلب کند.

در عصری که وسواس بهداشت بیداد می‌کند، کودکان به جای خاک، در زمین‌های بازی استریل بزرگ می‌شوند. دست‌ها مکرراً ضدعفونی می‌شوند و محیط‌ها با محصولات آنتی‌باکتریال تمیز می‌شوند. اما سوالی که در ذهن‌ها می‌ماند این است: "آیا این همه تمیزی، تنوع میکروبیوم طبیعی کودکان را مختل می‌کند؟"

تریلیون‌ها باکتری مفید که در روده ما زندگی می‌کنند، ضمن تقویت سیستم دفاعی بدن، بر هضم و حتی بر خلق و خوی ما نیز تأثیر می‌گذارند. دقیقاً در همین نقطه، متخصصان به نقش مهم‌تر از تصور آلودگی اشاره می‌کنند.

پروفسور دکتر عایشه مروه اوستا، از بخش گوارش کودکان در دانشگاه علوم پزشکی شیشلی حمیدیه اتفال، به سوالات ما پاسخ داد.

پروفسور دکتر عایشه مروه اوستا / گوارش کودکان دانشگاه علوم پزشکی: "تمیزی فرزندانمان خوب است، اما اجازه دادن به آن‌ها برای کثیف شدن در صورت لزوم، تماس با خاک و حیوانات خانگی مفید است."

قهرمانان نامرئی در روده

باکتری‌های مفیدی که در روده‌های ما ساکن هستند، قهرمانان نامرئی سلامت کودکان به شمار می‌روند. آن‌ها وظایف مهمی را بر عهده دارند، از هضم غذا گرفته تا سیستم ایمنی و حتی تولید برخی ویتامین‌ها (مانند ویتامین K). پروفسور دکتر عایشه مروه اوستا با اشاره به ارزش این موجودات میکروسکوپی می‌گوید: "در روده‌های ما تریلیون‌ها باکتری، قارچ و سایر میکروارگانیسم‌ها وجود دارند. بخش عمده این میکروارگانیسم‌ها مفید هستند و به آن میکروبیوتای روده گفته می‌شود. سلامت میکروبیوتای روده در دوران کودکی برای رشد، نمو و سیستم ایمنی بسیار مهم است."

هنگامی که سلامت روده کودکان خوب باشد، آن‌ها هم از نظر جسمی و هم از نظر روانی در موقعیت مساعدی قرار می‌گیرند. پروفسور دکتر اوستا بیان می‌کند که باکتری‌های مفید روده، دفاعی در برابر بیماری‌های آلرژیک و مزمن ایجاد می‌کنند و حتی بر سلامت روان تأثیر مثبت می‌گذارند و می‌افزاید: "به طور خلاصه، اگر توزیع میکروب‌ها در روده ما خوب و در جهت مفید باشد، سالم‌تر خواهیم بود."

ترک بهداشت یا زیاده‌روی نکردن؟

بهداشت البته که مهم است. اما اجازه ندادن به کودکان برای حداقل تماس با میکروب‌ها، می‌تواند منجر به از بین رفتن باکتری‌های مفید نیز شود. پروفسور دکتر اوستا در این باره می‌گوید: "وسواس بهداشت و سبک زندگی بیش از حد استریل، می‌تواند به محیط میکروبی روده کودکان آسیب برساند. تنوع میکروبی برای آشنایی بدن با انواع مختلف میکروب‌ها و یادگیری چگونگی مقابله با آن‌ها مهم است."

تفاوت بین کودکانی که در محیط‌های استریل بزرگ می‌شوند و آنهایی که در طبیعت وقت می‌گذرانند، توجه متخصصان را به خود جلب کرده است. پروفسور دکتر اوستا با بیان اینکه کودکانی که در طبیعت بزرگ می‌شوند، با حیوانات در تماس هستند، با خاک بازی می‌کنند و بیشتر با میکروب‌های محیطی روبرو می‌شوند، توضیح می‌دهد که این وضعیت یک محیط میکروبی روده متنوع‌تر ایجاد می‌کند و کودکانی که در طبیعت بازی می‌کنند، سیستم ایمنی قوی‌تری دارند. هدف، ریسک‌پذیری ناآگاهانه در محیط‌های کثیف نیست؛ بلکه ایجاد تعادلی است که نیاز به تمیزی را اغراق نکند و ارزش تماس با طبیعت را نیز بپذیرد:

" فرضیه بهداشت بیان می‌کند که قرار گرفتن در معرض کم میکروب‌ها در دوران کودکی می‌تواند منجر به آلرژی، آسم و بیماری‌های خودایمنی شود. تمیز بودن فرزندانمان خوب است، اما اجازه دادن به آن‌ها برای کثیف شدن در صورت لزوم، تماس با خاک و حیوانات خانگی مفید است."

حتی حالت شادابی نیز می‌تواند با این موضوع مرتبط باشد. سخنان دکتر اوستا، "روده، مغز دوم ماست. هورمون‌های شادی مانند دوپامین و سروتونین به دلیل ارتباط روده-مغز تحت تأثیر محیط میکروبی قرار می‌گیرند. کودکانی که در طبیعت بزرگ می‌شوند، ممکن است سطوح استرس پایین‌تر و خلق و خوی بهتری داشته باشند"، به جنبه روانی تماس با طبیعت نیز اشاره می‌کند.

نکاتی برای بهداشت متعادل

بزرگترین سوالی که ذهن خانواده‌ها را مشغول می‌کند، این است که حد و مرز بهداشت کجا باید باشد. پروفسور دکتر اوستا می‌گوید: "هدف از بهداشت، محافظت در برابر میکروب‌های مضر و در عین حال اجازه تماس با میکروب‌های مفید است. باید به اندازه لازم و بدون اغراق، بهداشت را رعایت کرد." او توصیه می‌کند: "باید به کودکان یاد داد که دست‌های خود را قبل از غذا، بعد از توالت و پس از تماس با افراد بیمار بشویند و هنگام شستن دست از آب و صابون استفاده کنند."

به جای ضدعفونی کردن مداوم همه جا یا استفاده از صابون‌های ضد باکتری، او خاطرنشان می‌کند که آب و صابون در خانه کافی است؛ در حالی که در محیط‌های خاص مانند بیمارستان، ضدعفونی‌کننده می‌تواند مفید باشد: "استفاده غیرضروری و اغراق‌آمیز از ضدعفونی‌کننده مناسب نیست. صابون‌های ضد باکتری و ضدعفونی‌کننده‌ها را می‌توان در محیط بیمارستان، محیط‌های شلوغ و در زمان شیوع بیماری استفاده کرد."

برای میکروبیوتای روده سالم چه کارهایی می‌توان انجام داد؟

در شکل‌گیری میکروبیوتای روده که از دوران جنینی آغاز می‌شود، نوع تولد و شیر مادر اهمیت زیادی دارد. پروفسور عایشه مروه اوستا با تاکید بر اهمیت پایه‌های گذاشته شده در مراحل اولیه زندگی می‌گوید: "به همین دلیل، نوزادان یا کودکانی که به صورت طبیعی متولد می‌شوند، شیر مادر می‌خورند، از آنتی‌بیوتیک زیاد استفاده نمی‌کنند و تغذیه متنوع و متعادلی دارند، از این نظر بسیار در وضعیت مطلوبی قرار دارند."

اوستا با بیان اینکه تغذیه نیز نقش مهمی دارد، می‌گوید: "سبزیجات، میوه‌ها، حبوبات و غلات کامل غنی از فیبر، باکتری‌های روده را تغذیه می‌کنند. مصرف سبزیجات، میوه‌ها، غلات و حبوبات فصلی با خواص پری‌بیوتیک و محصولات تخمیری (مانند ماست، کفیر، ترشی) برای سلامت روده بسیار مفید است. با مصرف منظم و متعادل غذاهایی که پری‌بیوتیک نامیده می‌شوند، می‌توانید محیط میکروبی روده را به خوبی تغذیه کرده و به سلامت کودک خود کمک مثبتی کنید." علاوه بر این، اجتناب از استفاده بی‌مورد از آنتی‌بیوتیک، آشنا کردن کودکان با طبیعت، خواب منظم و مدیریت استرس از جمله عوامل ضروری برای یک میکروبیوتای سالم هستند.

کثیف شدن، می‌تواند نقش بسیار مهمی در تقویت سیستم ایمنی و رشد روانی کودک ایفا کند. حفظ تعادل بهداشت از یک سو و عدم غفلت از ارتباط با طبیعت از سوی دیگر، به عنوان گام‌های کلیدی در تربیت نسل‌های سالم آینده برجسته می‌شود.

خبرنگار : ک.شیفت