هوش مصنوعی همدل: دنیای کودکان اوتیسم متحول می شود

به گزارش خبرنگار سلامت ایونا به نقل از تی آر تی،  لرزشی در حالت چهره، تغییری بسیار کوچک در لحن صدا... هوش مصنوعی اکنون نه تنها بر کلمات، بلکه بر احساسات نیز متمرکز شده است. این فناوری به ویژه برای کودکان اوتیسمی یا کودکانی که در برقراری ارتباط مشکل دارند، پتانسیل ایجاد یک محیط همدلی امن را دارد.

ما در این باره با مروه آیدینر، توسعه‌دهنده فناوری، به بررسی وضعیت کنونی هوش مصنوعی همدل، امکاناتی که ارائه می‌دهد و خطراتی که با خود به همراه دارد، پرداختیم.

مروه آیدینر، توسعه‌دهنده فناوری: "یک ربات یا دستیار دیجیتال مجهز به هوش مصنوعی می‌تواند همیشه با آرامش و قابل پیش‌بینی پاسخ دهد. این به کودکان کمک می‌کند تا در تعاملات اجتماعی، بدون حالت تدافعی، احساس راحتی بیشتری داشته باشند."

چگونه هوش مصنوعی پیام "در امنیت هستی" را به سیستم عصبی کودکان می‌فرستد؟

کودکان با سیستم عصبی‌ای زندگی می‌کنند که هر میمیک و تغییر لحن صدا در اطرافشان را ثبت می‌کند. حتی اگر فرد مقابل فریاد نزند، کوچک‌ترین تنش در صدای او می‌تواند مکانیسم دفاعی کودک را فعال کند. اینجاست که نقش هوش مصنوعی برجسته می‌شود. به لطف پاسخ‌های غیرقضاوت‌گرانه، ثابت و قابل پیش‌بینی، هوش مصنوعی سیگنالی از امنیت به سیستم عصبی کودک ارسال می‌کند.

مروه آیدینر موضوع را اینگونه توضیح می‌دهد:

"سیستم‌های هوش مصنوعی، هنگامی که لرزشی در صدای کودک یا یک میکرو-بیان در چهره او را تشخیص می‌دهند، بلافاصله پاسخ مناسبی می‌دهند. به عنوان مثال، صدای خود را ملایم می‌کنند یا حالت خود را آرام می‌کنند. این پاسخ‌های ثابت، پیام 'اینجا هستی، در امان هستی' را به سیستم عصبی کودک ارسال می‌کند."

ثبات ارائه شده توسط سیستم، بیان احساسات کودک را راحت‌تر می‌کند و از رشد عاطفی او نیز حمایت می‌کند.

چرا هوش مصنوعی حمایت مهمی برای کودکان اوتیسمی است؟

کودکان اوتیسمی یا کودکانی که نیازهای ویژه دارند، می‌توانند به شدت تحت تأثیر نوسانات در تعاملات اجتماعی قرار بگیرند. حتی اگر فرد مقابل عصبانی نباشد، ابهامات در میمیک‌ها یا تغییرات ناگهانی در لحن صدا می‌تواند در کودکان حس دفاعی ایجاد کند. مروه آیدینر می‌گوید که سیستم‌های مجهز به هوش مصنوعی در این نقطه وارد عمل می‌شوند و با نشان دادن یک رفتار ثابت و قابل پیش‌بینی، حس امنیت کودک را تقویت می‌کنند.

"انسان‌ها به طور طبیعی گاهی ناخواسته در حالات چهره و لحن صدای خود تغییراتی نشان می‌دهند. اما یک ربات یا دستیار دیجیتال مجهز به هوش مصنوعی می‌تواند همیشه با همان آرامش و قابلیت پیش‌بینی پاسخ دهد. این به کودکان کمک می‌کند تا در تعاملات اجتماعی، بدون حالت تدافعی، احساس راحتی بیشتری داشته باشند."

این تعاملات حتی می‌تواند در برخی کودکان ایجاد پیوند عاطفی را نیز آسان‌تر کند، زیرا آن‌ها با سیستمی روبرو هستند که قضاوت نمی‌کند.

آیا هوش مصنوعی واقعاً احساسات را درک می‌کند؟

این سیستم جنبه‌های منفی نیز دارد. هوش مصنوعی تمام اطلاعات مربوط به احساسات را جمع‌آوری می‌کند؛ اما این اطلاعات را احساس نمی‌کند. این سیستم‌ها که تجربه انسانی را نمی‌توانند داشته باشند، فقط بر اساس داده‌ها حدس می‌زنند. مروه آیدینر این تفاوت را به وضوح بیان می‌کند:

"الگوریتم‌ها، احتمالات را محاسبه می‌کنند. وقتی یک کودک شاد به نظر می‌رسد، سیستم آن را تشخیص داده و یک پاسخ مثبت تولید می‌کند. اما این همدلی درونی نیست؛ بلکه یک واکنش محاسبه‌شده است. به همین دلیل، ارائه یک تعامل امن برای آن ممکن است؛ اما درک عمق واقعی احساسات هنوز متعلق به انسان است."

چگونه هوش مصنوعی به رشد عاطفی کودکان کمک می‌کند؟

یکی از مهم‌ترین گام‌ها در رشد کودکان، توانایی آن‌ها در شناخت احساساتشان است. هوش مصنوعی می‌تواند احساسات اساسی مانند شادی، ترس و غم را، حتی با محاسبات احتمالی، به درستی تعریف کند. آیدینر توضیح می‌دهد که هوش مصنوعی با تمام این ویژگی‌ها می‌تواند به تنظیم دنیای درونی کودکان کمک کند. اما او می‌گوید که احساسات پیچیده‌ای مانند شرم، ناامیدی یا حسادت هنوز برای الگوریتم‌ها چالش‌برانگیز هستند.

هوش مصنوعی همچنین در آموزش و درمان نیز تغییراتی را آغاز کرده است. ادغام هوش مصنوعی در فرآیندهای آموزشی و درمانی، امکان ارسال پیام "در امنیت هستی" را به سیستم عصبی کودک در سنین بسیار پایین فراهم می‌کند. این امر تاثیرات مثبتی در بسیاری از زمینه‌ها، از سرعت یادگیری گرفته تا تنظیم عاطفی، ایجاد می‌کند.

"پاسخ‌های آرام، تکراری و اطمینان‌بخش، باعث می‌شود کودک برای یادگیری و برقراری ارتباط آماده شود. چنین حمایتی در آموزش و درمان می‌تواند انعطاف‌پذیری عاطفی را افزایش دهد و به ایجاد یک فضای اجتماعی تفاهم‌آمیزتر کمک کند."

اما حریم خصوصی چه؟

داده‌های مربوط به احساسات، فقط واکنش‌های لحظه‌ای نیستند؛ آن‌ها حاوی اطلاعات عمیقی درباره رشد روانی بلندمدت کودک هستند. به همین دلیل، در فرآیند پردازش این داده‌ها باید نهایت دقت به خرج داده شود.

مروه آیدینر در این زمینه هشدار بسیار واضحی می‌دهد:

"داده‌هایی مانند حالات چهره کودک یا واکنش‌های استرس او فقط اطلاعات لحظه‌ای نیستند. آن‌ها حاوی سرنخ‌های بسیار عمیقی درباره رشد روانی کودک هستند. به همین دلیل، امنیت داده‌ها باید در بالاترین سطح تضمین شود. فرآیندهای رضایت‌سنجی شفاف و اصل جمع‌آوری حداقل داده‌ها باید به طور قطع اجرا شود."

والدین و مربیان باید با رعایت حریم خصوصی کودکان از این سیستم‌ها استفاده کنند، زیرا رشد عاطفی بدون محیطی امن امکان‌پذیر نیست.

خبرنگار : ک.شیفت